Η αναζήτηση της "Θεωρίας του Ενός"
Αναδημοσίευση από το βιβλίο μου "Τα επιτεύγματα της ελευθερίας" σελ. 86-89, στο κεφάλαιο Β.2.3. για τον μεγάλο έλληνα φυσικό Δημήτρη Νανόπουλο.
"...Η Φυσική Υψηλών Ενεργειών, αναζητά την ενοποίηση των Θεμελιωδών Δυνάμεων της Φύσης (τη "Θεωρία του Ενός"). Δεν πρόκειται απλά για έναν φιλόδοξο επιστημονικό στόχο μιας από τις διάφορες επιστήμες που ερευνούν το φυσικό περιβάλλον και τον ανθρώπινο πολιτισμό. Πρόκειται για το μέγιστο εγχείρημα της Ανθρωπότητας: την ανακάλυψη της ύστατης αλήθειας για τον υλικό κόσμο, με άμεσες συνέπειες για τη Φιλοσοφία και τη Θεολογία.
Το πρωταρχικό γεγονός της υλικής δημιουργίας, αυτό από το οποίο ξεκίνησαν όλα όσα γίνονται γύρω μας, είναι η Μεγάλη Έκρηξη. Αν δεν εμβαθύνουμε στη μαθηματική γλώσσα της φύσης, τότε τα όρια της εποπτικής ικανότητάς μας επιτρέπουν να καταλάβουμε τη Μεγάλη Έκρηξη συνήθως με απλοϊκό τρόπο: σαν την έκρηξη ενός ελάχιστου κόκκου ύλης, κάπου μέσα σε έναν μεγάλο κενό χώρο και πολύ πολύ πίσω στον χρόνο. Οι Φυσικοί όμως γνωρίζουν ότι δεν ισχύει αυτή η απλή εικόνα. Αν και όλη η ύλη που υπάρχει σήμερα στο Σύμπανπ ήταν πράγματι συμπυκνωμένη μέσα σε αυτόν τον απειροελάχιστο «κόκκο», εκεί μέσα όμως ήταν κουβαριασμένοι, αξεχώριστοι μεταξύ τους, ο ίδιος ο χώρος μαζί και ο χρόνος!
Μοιάζει ασύλληπτο και πρέπει να υπερβεί κανείς τα όρια της εποπτείας των αισθήσεων ώστε να το προσεγγίσει νοητικά. Δεν πρόκειται όμως για ενορατική ή φιλοσοφική θεωρητική σύλληψη, σαν αυτές με τις οποίες δοκίμασαν πρώτοι οι μεγάλοι Φυσικοί Φιλόσοφοι της Ιωνίας να ερμηνεύσουν τον κόσμο. Αντίθετα, την αλήθεια για τον φυσικό κόσμο μάς την παρουσιάζουν σήμερα οι μετρήσεις που κάνουμε πάνω στα φυσικά μεγέθη τα οποία εμφανίζονται στα διάφορα φαινόμενα –δεδομένα εκπληκτικής ακρίβειας. Τη σύνδεση των μετρήσεων μεταξύ τους την περιγράφουν οι πολύπλοκες αλλά τελικά κομψές ποσοτικές –μαθηματικές– σχέσεις μεταξύ αυτών των φυσικών μεγεθών. Με αμφίδρομο τρόπο, θεωρία και πείραμα είτε προβλέπουν τα φαινόμενα είτε τα ερμηνεύουν και τα επιβεβαιώνουν.
Είναι συγκλονιστικό πόσο κοντά έχει φτάσει η ανθρωπότητα τις τελευταίες 3-4 γενιές στην πλήρη και ακριβή αναπαράσταση της Μεγάλης Έκρηξης. Ως συνέπεια αυτής της κατακτημένης γνώσης, μπορούμε πλέον να εξηγούμε πώς το Σύμπαν εξελίχθηκε μέχρις εδώ. Μπορούμε επίσης να προσπαθούμε να προβλέψουμε πώς θα είναι το μέλλον του Σύμπαντος.
Μιλώντας για πείραμα και μετρήσεις, γνωρίζουμε επίσης με απόλυτη ακρίβεια τους ποσοτικούς περιορισμούς που επιβάλλει η ίδια η Φύση σε κάθε πρόβλεψη, με μια αυστηρά μαθηματικά διατυπωμένη και πλήρως επιβεβαιωμένη νομοτέλεια (την Κβαντομηχανική Θεωρία), συγκλονιστική από μόνη της για την ερμηνεία του τυχαίου, καθώς και για την απώτατη δυνατή ακρίβεια των μετρήσεων μας. Ερμηνεύοντας τα φαινόμενα στο απείρως μικρό αλλά και στο απείρως μεγάλο και μακρινό, οι φυσικοί προσπαθούν να διεισδύσουν ακόμα βαθύτερα, ακόμα πιο πίσω στην ιστορία της Μεγάλης Έκρηξης, τότε που όλα ήταν «Ένα». Προσπαθούν με αυτή την αναδρομή να ανακαλύψουν ποια είναι η γενικότερη «Θεωρία των Πάντων», αυτή που ερμηνεύει πώς συγκρατούνταν μαζί χώρος, χρόνος και ύλη, εξηγώντας έτσι πλήρως τον Κόσμο, όπως έχει σήμερα προκύψει γύρω μας.
Τα ονόματα των θεωριών που προτείνουν λύσεις στο πρόβλημα και τις οποίες επεξεργάζονται μερικά από τα μεγαλύτερα μυαλά του κόσμου είναι «Υπερσυμμετρία», «Κβαντική Βαρύτητα», «Υπερχορδές». Ονόματα εξωτικά, ακατάληπτα, παρά μόνο για τους πολύ λίγους και μυημένους. Ακόμα λιγότεροι είναι αυτοί που όχι μόνο καταλαβαίνουν αλλά και συμβάλλουν στη διαμόρφωση αυτών των Θεωριών Ενοποίησης...
ΥΓ.: Υπάρχουν δύο μεγάλα εργαστήρια όπου μπορούμε να μελετήσουμε τα φαινόμενα που αποκαλύπτουν ποιες δυνάμεις συνέχουν την ύλη. Το πρώτο είναι φτιαγμένο από τους ανθρώπους και είναι οι γιγάντιες υπόγειες εγκαταστάσεις που ονομάζονται επιταχυντές. Με τεράστιο κόστος σε ενέργεια, με τη χρήση ενός απίστευτα σύνθετου τεχνολογικά και κολοσσιαίου σε μέγεθος μηχανισμού, τα στοιχειώδη σωματίδια της ύλης επιταχύνονται σε ασύλληπτες ταχύτητες, αρκετά κοντά σε αυτές του φωτός. Αποκτούν έτσι υψηλές ενέργειες και συγκρούονται βιαιότατα μεταξύ τους. Από το πώς συμπεριφέρονται μετά τη σύγκρουση, προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε τι συμβαίνει μέσα τους καθώς «σπάνε» σε μικρότερα «κομμάτια» και τότε ανακαλύπτονται νέα, ακόμα πιο θεμελιώδη συστατικά σωματίδια. Η κίνηση αυτών των θραυσμάτων μετά τη σύγκρουση αποκαλύπτει τις φυσικές ιδιότητές τους, τα παράξενα φορτία τους, το πώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Πρόκειται για την έρευνα του απείρως μικρού σε πειραματικές συνθήκες ελεγχόμενες από τον άνθρωπο.
Το άλλο μεγάλο «εργαστήριο» που παρακολουθούν οι Φυσικοί είναι τα πιο μακρινά, τα πιο λαμπερά και μεγάλα άστρα, οι γαλαξίες και τα εξωτικά αστρικά σώματα όπως οι μαύρες τρύπες. Αυτό το «εργαστήριο» βρίσκεται στα απώτερα όρια του αντιληπτού Σύμπαντος, εκεί όπου τα μεγέθη είναι τρομακτικά μεγάλα και τα αντίστοιχα φαινόμενα τερατωδώς βίαια. Είναι η έρευνα του απείρως μεγάλου, εκεί που ο άνθρωπος είναι μόνο ένας άπειρα μακρινός και ελάχιστος παρατηρητής.
O άνθρωπος κατάφερε όμως από τη μικρή μας Γη –και πλέον από το κοντινό μας διάστημα– να στήσει εξαιρετικά ευαίσθητα και ευρυγώνια «μάτια», ώστε να δει τα αποτελέσματα αυτών των τιτάνιων φαινομένων, όπως αυτά συνέβησαν απείρως μακριά μας και απείρως πίσω στον χρόνο. Πρόκειται για τα τεράστια οπτικά τηλεσκόπια και τα ραδιοτηλεσκόπια που στήνουμε είτε στα ψηλά βουνά και στις ερήμους –όπου η ατμόσφαιρα είναι καθαρή από τη φωτορύπανση και την υγρασία– είτε στο διάστημα, σε τροχιά γύρω από τη Γη.
Υπάρχουν επίσης οι ανιχνευτές θεμελιωδών σωματίων, βαρυτικών κυμάτων και της ακτινοβολίας υπερυψηλής συχνότητας, τους οποίους έχουμε τοποθετήσει βαθιά μέσα στα βουνά και στη θάλασσα. Σε αυτές τις τεχνητές εγκαταστάσεις περιμένουμε να δούμε το επισκεπτήριο σήμα –ένα μόνο από τις αμέτρητες φευγαλέες επισκέψεις– ενός μυστηριώδους σωματιδίου ή ενός κύματος το οποίο η θεωρητική πρόβλεψη των φυσικών νόμων μάς έχει προετοιμάσει να δούμε. Είναι σαν να περιμένουμε να φτάσει στην όχθη μιας τεράστιας λίμνης ένας ελάχιστος κυματισμός που προκλήθηκε από το πέρασμα μια πεταλούδας καθώς αυτή πετούσε πάνω από την επιφάνεια στο πολύ πολύ μακρινό κέντρο της λίμνης!
Η πρόσφατη επιτυχής παρατήρηση των βαρυτικών κυμάτων τον Φεβρουάριο του 2016, δηλαδή των απειροελάχιστων διακυμάνσεων του χωρόχρονου της γειτονιάς μας, οι οποίες οφείλονται στις κολοσσιαίες διαταραχές από αστρικά σώματα που βρίσκονταν απείρως μακριά μας, επιβεβαιώνει πανηγυρικά τις θεωρητικές προβλέψεις της Γενικής Σχετικότητας για τη φύση του χώρου. Μάλλον πρόκειται για τη μεγαλύτερη επιστημονική ανακάλυψη –μέχρι σήμερα– του 21ου αιώνα. Ήταν ακριβώς ο κυματισμός της πεταλούδας που ο ανθρώπινος νους είχε προβλέψει ότι θα έφτανε κάποτε στην όχθη της λίμνης!..."